Wanneer we voor het eerst iets zien of horen, is er een vluchtig moment van pure bewustzijn, vlak voordat we erover “nadenken” of definiëren – voordat we het identificeren. Dit moment staat bekend als “mindfulness”. Het is de mentale tegenhanger van wat we zien met onze perifere visie, in tegenstelling tot de harde focus van onze normale of centrale visie.
Een algemene ziekte van onze snelle wereld is dat we zo vastgebeten zijn op het begrijpen van dingen, dat het moment van mindfulness overgeslagen wordt. In plaats van altijd onze cognitieve en emotionele ervaringen te moeten analyseren, leert mindfulness ons om ze gewoonweg op te merken. Dit vergroot onze openheid ten opzichte van ervaringen en vermindert onze neiging om sommige ervaringen negatief te beoordelen.
Mindfulness reflecteert slechts wat er op het huidig moment gebeurt, in het nu. Het is het vermogen van onze geest om opzettelijk aandacht te geven, op een bepaalde manier, aan het huidig moment, en om dit te doen op een niet oordelende manier.
Het concept van mindfulness heeft zijn oorsprong in vele culturen en filosofische tradities die ingezien hebben dat deze moment van ongericht bewustzijn een diep soort wijsheid bevat. In de moderne psychologische praktijk worden mindfulness technieken gebruikt als een machtig gereedschap om onze stress niveaus te verlagen en onze psyche te helen.
We kunnen mindfulness opbouwen door verschillende technieken, bijvoorbeeld yoga, bewust wandelen, bewust ademhalen, luisteren naar muziek (muziek therapie) of door tijd in de natuur door te brengen (eco-therapie), die allemaal een meditatief onderdeel hebben.
Het is belangrijk om “mindful” meditatie van “concentratie” meditatie te onderscheiden; het laatste is de focus van onze aandacht beperken tot één enkele stimulus, zoals een woord, voorwerp of een gedachte. Mocht onze aandacht dwalen, wordt het weer terug geleidt naar het anker. Er wordt geen aandacht besteed aan de aard van de dwaling.
In tegenstelling observeert mindfulness meditatie de voortdurende veranderende interne en externe stimuli wanneer ze opkomen. In plaats van de wereld buiten sluiten, omvat mindfulness meditatie het oefenen van het ontvankelijk zijn van alle stimuli die opkomen.
Mindfulness training kan ons helpen om een groter bewustzijn op te bouwen van de vele aspecten van ons persoonlijk aard, in plaats van simpelweg aandacht te besteden aan de aspecten die ons het meest emotioneel belasten. Een verhoogd bewustzijn leidt naar een verhoogd gevoel van meesterschap over de mentale processen. Dit verbetert ons gemoedstoestand en verlaagt de kans dat we op onze mislukkingen in het verleden zullen broeden, wat kan leiden tot het verlies van zelfverzekerdheid in onze keuzes met betrekking tot onze gezondheid.